Toekomst voor begraafplaatsen!
Concurreren met crematoria, natuurbegraven en resomeren
Op veel gemeentelijke begraafplaatsen staat de exploitatiebegroting onder druk. De inkomsten nemen af doordat er vaker gekozen wordt voor cremeren. Bovendien zijn bezuinigingen en erfenissen uit het verleden, zoals begraven en grafonderhoud voor onbepaalde tijd, een zware last. Tarieven laten stijgen maken het prijsverschil tussen de totale kosten voor begraven versus cremeren alleen maar groter, met als gevolg dat eerder gekozen wordt voor cremeren of natuurbegraven. Bezuinigingen op onderhoud en dienstverlening maken de uitstraling van de begraafplaats onaantrekkelijker en gaan vaak ten koste van de service. Het is een steeds grotere uitdaging om begraafplaatsen (meer) kostendekkend te maken. Welke aanpak kiest u als gemeente?
Tien pijlers voor een gezonde bedrijfsmatige aanpak
Vanuit tien verschillende brillen gaan we naar de begraafplaatsen van de toekomst kijken:
- Begraafplaatsen transformeren tot gedenkparken
Het aandeel crematies is stijgende, landelijk nu al gemiddeld 60%. Zorg voor een grote diversiteit aan begraafmogelijkheden en asbestemmingen en speel tijdig in op eigentijdse wensen van herdenken. Bied ook mogelijkheden voor natuurbegraven en ontwikkel een visie op het aantal begraafplaatsen dat je open wilt houden.
“De behoefte aan een gedenkplaats is van alle tijden en alle culturen en daarmee een belangrijke maatschappelijke taak”
- Marktgericht werken
De uitvaartbranche is sterk afhankelijk van marktwerking. Succesvolle begraafplaatsen werken marktgericht en hanteren marketingprincipes. Schakel om van aanbodgericht naar vraaggericht werken en speel in op de behoeften van bewoners en uitvaartondernemers. Niet alleen op behoeften inspelen, maar ook op behoeften sturen en adequaat inspelen op marktontwikkelingen. Gezien de toename van het aantal sterfgevallen als gevolg van de vergrijzing is de uitvaartbranche ‘booming business’. Anticipeer daarop.
“De uitvaartbranche is de enige markt waar de komende decennia een enorme groei van wel 50- 80% gegarandeerd is. Kansen die je niet kunt laten liggen.”
- Het management van de begraafplaatsen intern verzelfstandigen
Begraafplaatsen zijn te specifiek om bij een bestaande afdeling (vaak nog meerdere versnipperde afdelingen) onder te brengen. Ondernemerschap vraagt ruimte voor eigen initiatief en zelfstandig handelen, een eigen budget. En een vast (zelfsturend) team.
“De begraafplaats is geen afdeling openbare werken of groenvoorziening, maar een marktgerichte maatschappelijke onderneming”
- Regionaal samenwerken
Intergemeentelijke samenwerking versterkt de slagvaardigheid en reduceert kosten. Een gezamenlijk administratiesysteem, regionale voorlichting en PR, ‘achtervang’ in piekperioden en collegiale consultatie.
“Regionale samenwerking is een reëel alternatief voor gemeentelijke samenvoeging”
- Ondernemersparticipatie en co-creatie
Samenwerking met andere marktpartijen, zoals uitvaartondernemingen, kunstenaars, ritueelbegeleiders en steenhouwerijen, kunnen tot synergie leiden. Benut de diversiteit aan kwaliteiten en netwerken. Bied ondernemingen ruimte voor eigen initiatief en beperk regelgeving.
“Niet zelf ondernemen als anderen bereid zijn het te doen én samenwerken als synergie te behalen valt”
- Burgerparticipatie
Maatschappelijke organisaties en betrokken burgers betrekken bij beleidsontwikkeling en het initieren en implementeren van activiteiten en werkzaamheden. Scholen, historische verenigingen, natuurwerkgroepen en klankbordgroepen een maatschappelijke bijdrage laten leveren.
“Burgerparticipatie versterkt betrokkenheid bij de begraafplaats”
- Burgers vroegtijdig binden aan het gedenkpark
De keuze voor een begraafplek of asbestemming wordt vaak op het laatste moment gemaakt door de nabestaanden in overleg met de uitvaartondernemer. Zijn dan alle keuzeopties in beeld en worden daarbij zorgvuldige afwegingen gemaakt? Zorg dat je eerder in beeld bent door burgers uit te nodigen voor een bezoek aan de begraafplaats en biedt reserveringsmogelijkheden bij leven. Voorkom onnodige discussie bij overlijden door mensen vooraf na te laten denken over hun wensenpakket bij overlijden.
“Biedt bij voldoende begraafcapaciteit betaalbare reserveringsmogelijkheden voor later”
- Voorlichting en promotie
Bekendheid met en de beeldvorming over de lokale mogelijkheden tot begraven en asbestemmingen zijn de meest cruciale factoren die het keuzeproces beinvloeden. Overzichtelijke folders, een makkelijk toegankelijke website en youtube filmpjes zijn hedendaagse middelen die niet mogen ontbreken.
“In het digitale tijdperk zijn sociale media een must’
- Kostenreductie van bedrijfsprocessen
Hoewel veel gemeenten al vergaand bezuinigd hebben op onderhoud valt soms nog winst te behalen door zonering van het kwaliteitsniveau, consequent ruimen na afloop van de grafrechtentermijn, pas ondergronds ruimen op het moment van grafuitgifte en een ander beleid met betrekking tot graven die voor onbepaalde tijd zijn uitgegeven.
“Kwaliteitsverlies door ingrijpende bezuinigingen leidt tot minder handelingen (begraven en asbestemmingen) en dus minder inkomsten”
- Investeren in medewerkers en in zelfsturing
De medewerkers maken het verschil. Faciliteer hun ambassadeurschap. Contacten met rouwende nabestaanden vragen een deskundige benaderingswijze en zijn te specifiek en te gevoelig voor afhandeling door een Klant Contact Centrum. Onderzoek heeft aangetoond dat een zelfsturend team van bevlogen medewerkers bijdraagt aan een betere dienstverlening tegen lagere kosten. Medewerkers zijn het visitekaartje van de begraafplaats of het gedenkpark.
“Bevlogen medewerkers genereren tevreden klanten en daarmee extra inkomsten”
Werkwijze
De themadag is een interactieve sessie onder begeleiding van Wim van Oort (Bureau Van Oort & Ros – partners bij begraafplaatsontwikkeling & gedenkparkondernemerschap) en Marie-Louise Meuris (Funerair adviseur en columniste, tot eind 2014 directeur van begraafplaats crematorium gedenkpark De Nieuwe Ooster in Amsterdam). Op basis van hun ruime werkervaringen gaan ze in op de kansen en voorwaarden voor een sluitende exploitatie van begraafplaatsen en gedenkparken. U wordt uitgedaagd om potenties en mogelijkheden onder ogen te zien en knelpunten te transformeren tot nieuwe kansen.
In de namiddag worden de aanwezigen uitgedaagd om aan de hand van de tien bovengenoemde pijlers voor de eigen gemeente in kaart te brengen welke potenties en mogelijkheden benut kunnen worden en wat nodig is voor een duurzame regionale samenwerking. Het programma biedt netwerkmomenten om samenwerking met buurgemeenten nader te verkennen.
De bijeenkomst wordt afgesloten met tips en adviezen van de beide begeleiders.
Praktische informatie
Doelgroep
- Bestuurlijke portefeuillehouders (college leden met de portefeuilles Begraafplaatsen, Ruimtelijk Beheer en Financiën);
- Management (MT-leden, afdelingshoofden en teamleiders);
- Beleidsmedewerkers;
- Controllers;
- Beheerders van begraafplaatsen en gedenkparken
- Gemeenteraadsleden
Niveau
Strategisch en beleidsmatig
Datum en Locatie
Dinsdag 23 april 2024 in Maarn
Werktijden
9.30 tot 16.00 uur
Investering
De kosten bedragen € 395,- per persoon, inclusief verblijf en documentatiemap. Vanaf elke 3e persoon van de zelfde organisatie hanteren we een korting van € 100,-.
Is vrijgesteld van BTW
LOB-leden ontvangen een korting van 10% (kortingscode: LOB-lidmaatschapsnummer)
Aanmelding
Via de website of het aanmeldingsformulier, uiterlijk 4 weken voor aanvang van de opleiding
Organisatie
Bureau Van Oort & Ros – Partners bij begraafplaatsontwikkeling en Gedenkparkondernemerschap: contact@gedenkparkontwikkeling.nl of 072-5814749
Overige
Presentaties en workshops worden ook in-company aangeboden. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Wim van Oort (info@vanoort-ros.nl of 072-5814749)